Evrimin Mekanizmaları: Yapay Seçilim

Sayfamızda doğal seçilimden bahsetmiştik, şimdi sıra yapay seçilimde. Yapay seçilimi kısaca açıklayacak olursak, bir hayvan türünün, diğer bir canlı türü üzerinde bilinçli olarak seçilim baskısı uygulamasıdır. İşte biz buna yapay seçilim diyoruz.

Buna verebileceğimiz en basit örnek, insanlardır. İnsanlar, yaklaşık 10.000-15.000 yıldır diğer canlılar üzerinde yapay seçilim uygulamaktadır.

Örnek verecek olursak, günümüz evcil hayvanlarından olan köpekler, yaklaşık 10.000 yıl önce insanlar tarafından bilinçli olarak seçilmiş ve türleştirilmiştir. Evcil köpeklerin atası olan, o zamanda yaşayan kurtlar, insanlar tarafından beslenmeye başlanmıştır. İnsanlara yakın olan, saldırgan olmayan kurtlar beslenmiş ve barındırılmış, insanlara karşı/vahşi olan kurtlar ise ya öldürülmüş yada bulundukları bölgeden sürülmüştür. İşte bu şekilde, kurtların nesli ilerledikçe, insanlara cana yakın davranan kurtlar popülasyonda artmıştır. 

Gördüğünüz gibi, insanlar bilinçli olarak belirli kriterlere sahip (cana yakın, saldırmayan) kurtları seçmiş ve onları hayatta tutmuş, üremelerine izin vermişlerdir. Bu sebeple, asırlar sonunda kurt popülasyonunun büyük bir çoğunluğu, evcilleşmiştir. Ayrıca insanlar bu evcil kurtları, göç ettikleri sırada yanlarında götürmüş ve onların doğal ortamının değişmesine sebep olmuşlardır. Bu şekilde kurtlarda türleşme görülmüştür.

Understanding Evolution

Bitkilerden örnek verecek olursak, muz dediğimiz meyvenin atası aslında çekirdekli bir meyveydi. İnsanlar, çekirdek sayısı az olan muzları dikiyorlardı. Her seferinde, muzların çekirdek sayısı değişiyordu. Mesela ektikleri muzların her birinin 50-70 arası çekirdeği olsun.  Ve ektikleri muz sayısı 100 olsun. Bu 100 muzdan ortalama olarak 60 çekirdekli muz elde edilsin. Dikilen muzlardan, çekirdek sayısı en az olanlar tekrar ekilsin, (örneğin 45 çekirdekli) bu ekilen muzlardan da en az çekirdekliler ekilsin (örneğin 30 çekirdekli). İşte gördüğünüz gibi, her nesilde muzların çekirdek sayısı azalmaktadır. İnsanlar da çekirdek sayısı en az olanları “yapay seçilim” ile seçerek, onların üremesine (dikilmesine) izin vermişler, çekirdek sayısı fazla olanları ise, bilinçli olarak elemişlerdir (üremesine izin vermemişlerdir). Bu şekilde çekirdek sayısı sıfır olana kadar dikmişler ve birkaç nesil içerisinde, çekirdek sayısı sıfıra ulaşmıştır. Böylece çekirdeksiz muz elde etmişlerdir.

Kaynak

Gördüğünüz gibi, insanlar canlıların sahip olduğu genleri, işte bu şekilde bilinçli olarak seçmişler ve baskın hale getirmişlerdir. Verdiğimiz kurt örneğinde, evcil olmaya yatkın kurtlar seçilmiş, diğer kurtlar seçilmemiştir. Muz örneğimizde ise, çekirdek sayısının az olduğu muzların genleri seçilmiş, çekirdek sayısının fazla olduğu genler ise, bilinçli olarak elenmiştir.