Sosyal medyadan ve çevremde ki insanlardan sıklıkla duyduğum
bir tespit var. “Bir canlının, bulunduğu ortama ayak uydurması evrim değil,
sadece adaptasyondur!” Bu konu hakkında biraz konuşmak istiyorum.
Çitaların, avlanmak için bulunduğu ortam ile aynı renkte
olması yada kaktüslerin dikenli yaprakları sayesinde terlemeyi önlemesi ve su
kaybı yaşamaması… Bu ve bunun gibi örnekler, hep adaptasyon örneği olarak
verilir. Aslında bu tespit doğrudur, hayvanlar bulundukları ortama adapte
olurlar ve renkleri, vücut yapıları, ayaklarının şekli vs. ortama göre
şekillenir. Lakin burada bir hata vardır, o da bunun “evrim değil adaptasyon”
olduğu düşüncesidir! Bu tamamen hatalı bir düşüncedir. Evrimi adaptasyondan ayrı
tutmak, tıpkı “yerçekimi dünyanın belli yerlerinde deaktif olur” demek gibi
absürt bir sonuca varmak ile neredeyse farksızdır. Çünkü
adaptasyon, evrimin
bir mekanizmasıdır. Adaptasyon, evrimin mekanizmalarından biri olan doğal
seçilim sonucu oluşur. Doğal seçilime ilerleyen yazılarımızda değineceğiz,
lakin şuan kısa bir giriş yapmak istiyorum.
Doğal seçilim, canlıların çevre şartlarına göre seçilim
baskısına maruz kalmasıdır. Bu seçilim baskısı sonucu bulundukları ortama uyum
sağlayabilen genlere sahip olan canlılar, avantajlı konumda olur ve hayatta
kalıp üreyebilirler. Örneğin kaktüslerin dikenli
yapraklı olması. Bu bir adaptasyondur evet,
lakin evrimin bir ürünüdür. Çölde bulunan kaktüsler, evrimleşip bu noktaya
gelmeden önce, çok farklı yapılara sahiplerdi. Zamanla seçilim baskısı
sebebiyle, dikenli yapraklara sahip olanlar daha kolay hayatta kaldı ve bunun
sonucunda bu gen baskın hale geldi. İşte bu adaptasyondur ama aynı zamanda
doğal seçilimin ta kendisidir.
Adaptasyonun olduğu her yerde evrim olmak zorundadır. Lakin
evrimin olduğu her yerde adaptasyon olmak zorunda değildir. Çünkü evrim sadece
doğal seçilim yoluyla gerçekleşmez (Az önce bahsettiğimiz gibi, adaptasyon
doğal seçilimin bir sonucudur).
Bunun
dışında
cinsel seçilim,
akraba seçilimi, genetik sürüklenme, genlerin mutasyona
uğraması gibi birçok farklı şekilde gerçekleşebilir.
Bu ayrımı yapabildiğiniz
takdirde, evrimi anlamanız çok daha kolay olacaktır.
